استان البرز
استان البرز محدوده جغرافیایی جدیدی است که از سال 1389 شمسی به طور رسمی به صورت استان درآمده است. آثاری از دوران باستان که قدمت آن به بیش از شش هزار سال می‌رسد، در منطقه‌ای به نام تپه ازبکی (در شهرستان نظرآباد) کشف شده که دارای بقایای فرهنگی پیش از تاریخ و اوایل دوران تاریخی ایران از نیمه اول هزاره هفتم تا نیمه عنخست هزاره اول پیش از میلاد یعنی دوران مادها است. محوطه بسیار گسترده ازبکی دربردارنده 10 تپه باستانی با ارزش می‌باشد که کاوشگران و باستان‌شناسان در سالیان اخیر 6 تپه آن را بررسی کرده‌اند. به علاوه آثار باستانی دیگری نیز در سایر نقاط استان به دست آمده، که نشان‌دهنده آن است که این منطقه از ازمنه قدیم مسکون بوده است.
شهرستان‌های استان البرز
شهرستان کرج به مرکزیت شهر کرج شامل بخش‌های مرکزی و آسارا
شهرستان ساوجبلاغ به مرکزیت شهر هشتگرد شامل بخش‌های مرکزی، چندار، چهارباغ
شهرستان نظرآباد به مرکزیت شهر نظرآباد شامل بخش‌های مرکزی و تنکمان
شهرستان طالقان به مرکزیت شهر طالقان شامل بخش‌های مرکزی و بالا طالقان
شهرستان اشتهارد به مرکزیت شهر اشتهارد شامل بخش‌های مرکزی و پلنگ آباد
شهرستان فردیس به مرکزیت فردیس کرج (منطقه ۳ شهرداری کرج) شامل بخش‌های مرکزی و مشکین دشت
طبیعت و موقعیت
در حال حاضر استان البرز با مساحتی بالغ بر 5،122 کیلومترمربع، کوچک‌ترین استان کشور محسوب می‌شود و در عین حال جدیدترین استان ایران است. این استان از شمال با استان مازندران و قزوین، از شرق با استان تهران، از جنوب غربی با استان مرکزی و از غرب با استان قزوین همسایه است.
طبق سرشماری عمومی سال 1390 جمعیت استان البرز بالغ بر 2،412،513 نفر بوده است که 2،184،371 نفر آن در شهرهای استان ساکن بوده‌اند. نسبت جمعیت استان به کل جمعیت کشور معادل 2/3% می‌باشد و تراکم جمعیت آن در هر کیلومترمربع 471 نفر است. این استان در تیرماه سال 1389 شمسی تأسیس یافته است و شامل 5 شهرستان کرج، اشتهارد، طالقان، نظرآباد و هشتگرد می‌باشد.
رشتهکوههای البرز نواحی شمالی این استان را فراگرفته و اکثر قلل آن در ماههای سرد سال پوشیده از برف است. بلندترین ارتفاعات این استان عبارتند از: کوه پالون گردن 4375 متر، کوه کلون بستک 4149 متر، کوه کهار (قله‌ناز) 4108 متر و کوه خرسنگ 4077 متر.
رودخانه‌های مهمی که در سطح استان البرز جریان دارند عباتنداز: رودخانه کرج، به طول 245 کیلومتر، که مشهورترین، پرآب‌ترین و طولانی‌ترین رودخانه استان به شمار می‌رود و از دامنه شمالی کوه آسارا سرچشمه گرفته و به موازات راه اتومبیل‌رو کرج- چالوس رو به جنوب جریان دارد؛ رودخانه برغان (50 کیلومتر)، ولایت‌رود (24 کیلومتر)، طالقان‌رود (15 کیلومتر) و رودخانه شهرستانک به طول 15 کیلومتر.
آب و هوا
از نظر اقلیمی این استان، به علت وجود رشتهکوههای البرز که قسمت شمالی استان را پوشش می‌دهد دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل است. در قسمت جنوبی استان به دلیل همجواری آن با دشت‌های وسیع دارای آب و هوای خشک و گرم می‌باشد.
براساس اندازه‌گیری‌های سال 1390، حداقل و حداکثر مطلق دما در مرکز استان (شهر کرج) 8/8- و 6/39 درجه سانتیگراد و میزان بارندگی سالانه 1/351 میلیمتر بوده است. تعداد روزهای یخبندان هم 51 روز می‌باشد.
راههای دسترسی
کلانشهر کرج از دیرباز، پل ارتباطی و گلوگاه بسیار مهمی در حد فاصل تهران- قزوین- چالوس و کلیه شهرها و شهرستان‌های همجوار خود بوده است. همچنین در طی سه دهه گذشته با ایجاد شبکه آزادراهها و بزرگراههای جدید و راههای پایتخت به کشورهای همجوار و اروپایی افزوده شده است. مهم‌ترین راههای ارتباطی کلانشهر کرج عبارتنداز: آزادراه تهران- کرج، آزادراه کرج- قزوین، بزرگراه کرج- هشتگرد- نظرآباد- آبیک، بزرگراه کرج- شهریار، بزرگراه کرج- اشتهارد و بزرگراه کرج- ملارد.
پایانه‌های مسافربری کرج نقش عمده‌ای را در زمینه حمل و نقل و جابجایی مسافر و بار از مقصد کرج به سوی نقاط مختلف ایران را به عهده دارند. مانند پایانه شهید کلانتری، فجر، حصارک، فردیس و رجایی‌شهر، همچنین در سال 1377 قطار سریع‌السیر کرج- تهران یعنی مترو خط 5 مورد بهره‌برداری قرار گرفت و از ایستگاه گلشهر کرج تا تمام ایستگاههای مترو در تهران می‌توان به سهولت تردد نمود. این در حالی است که ادامه مسیر آن تا هشتگرد نیز به زودی به بهره‌برداری خواهد رسید. همچنین ایستگاه راه‌آهن شهر کرج که در قسمت جنوبی آزادراه تهران- کرج و در مقابل شهرک ذوب‌آهن واقع شده، در سال 1343 احداث گردیده و از این طریق شهر کرج و ایستگاههای واقع در مسیر راه‌آهن به شبکه راه‌آهن سراسری متصل می‌شوند.
فرودگاه بین‌المللی البرز (پیام)، که در جنوب غربی کرج واقع شده پس از افتتاح رسمی در سال 1369 مرز هوایی شناخته شده و در مسیرهای داخلی و بین‌المللی اقدام به جابجایی کالا و بسته‌های پستی نموده است. از این فرودگاه برای پروازهای آموزشی هم استفاده می‌شود و اقداماتی در دست انجام است تا در آن جابجایی مسافر نیز هم انجام شود.
جاذبه‌های گردشگری
ارتفاعات و کوهستان‌های البرز مرکزی، به ویژه حد فاصل جاده چالوس و هراز، از مناطق مهم طبیعت ایران است که از جاذبه‌های طبیعی همراه با آب و هوای خوش رودخانه‌های پرآب و همیشه جاری و منحصربه‌فرد برخوردار است. این منطقه در تمام فصول سال پذیرای تعداد زیادی از گردشگران ایرانی و خارجی و دوستداران طبیعت ورزش‌های گوناگون می‌باشد.
فضاهای ورزشی و رفاهی دیزین یکی از امکانات البرز مرکزی است و از ماه آذر تا اردیبهشت برای اسکی و ورزش‌های زمستانی آماده است. علاوه بر این روستای خور دارای پیست اسکی مجهز به تله‌اسکی بشقابی است و همه ساله در فصل زمستان علاقمندان به اسکی و کوهنوردی را به سوی خود جلب می‌کند و تا پایان فروردین‌ماه می‌تواند از این پیست استفاده کنند.
دریاچه سد امیرکبیر هم در تمام ایام سال پذیرای گردشگران است و تونل کندوان نیز که معروف‌ترین و طولانی‌ترین تونل محور کرج- چالوس به شمار می‌رود، در این استان قرار دارد. دریاچه سد طالقان، غار یخ‌مراد، قلعه‌تنگ گسیل، آتشگاه قصران و ... همه و همه جذابیت‌هائیست که انسان را به سمت خود می‌کشاند و این انسان را زیبا و دوست‌داشتنی جلوه می‌دهد.
صنایع دستی و سوغات
استان البرز دارای صنایع دستی متنوعی می‌باشد، ولی قدیمی‌ترین آن که از دوره قاجاریه به جا مانده نقاشی روی چرم است. از دیگر صنایع دستی مهم استان می‌توان به شیشه‌گری، تراش و نقاشی روی شیشه، صنایع دستی چوبی، خراطی، سبدبافی، زیلوبافی، قالی‌بافی، گلیم‌بافی، سفالگری، خاتم‌کاری، میناکاری و قلم‌زنی روی مس و برنج اشاره کرد. قالی، گلیم، محصولات چوبی، خاتم و میناکاری از سوغات این استان به شمار می‌روند.
غذاهای بومی
فرهنگ عمومی مردم استان البرز بسیار به مردم تهران نزدیک است، لذا غذاهای بومی آن هم شباهت زیادی به تهران دارد و شامل: انواع پلو، آبگوشت، چلوکباب، انواع خورشت، دلمه، کوفته، کباب، ماهی‌پلو و انواع آش می‌شود.